Breken en bouwen

Met het verbouwen van het oude huis tot trainingsruimte is een nieuwe fase aangebroken. Voorlopig zijn we, in huis, aan ons laatste project begonnen.

Maar wat is er tot nu toe gebeurd en wat is er al gerealiseerd? We schetsen een korte tijdlijn;

Toen Bram in 2017 het huis in Getelomoor kocht samen met zijn toenmalige partner, koos hij voor een huis wat redelijk goed bewoonbaar was, afgezien van wat typische Duitse hokkerige indelingen en de onnavolgbare voorliefde voor bruine deuren en muren. Het bewoonbare huis bestond uit twee delen, gebouwd in 1970 en 2000. Aan het huis vast stond een grote oude boerderij, vermoedelijk gebouwd rond 1900. De boerderij was vervallen en deed, naast houtopslag, dienst als woonplek voor de vele uilen en vleermuizen die hier rondvliegen. 

Romantisch, zo'n "Alte Diele", maar gezien het feit dat bij iedere storm een paar dakpannen meer van het dak afvlogen, was wel duidelijk dat hier nog iets mee moest gebeuren.

In februari 2019 leerden Bram en ik elkaar kennen, en in maart stonden we samen in mijn eengezinswoning in Zwolle een lemen tuinhuisje af te breken. Nietsvermoedend, dat Bram precies een jaar later op het dak van de oude boerderij zou staan; de sloop was begonnen. Omdat we toch bezig waren, saneerde Bram gelijk de oude varkensschuur, die ook nog op het terrein stond.

Er gebeurde natuurlijk meer in die tijd; corona brak uit en de wereld kwam min of meer stil te liggen wat ons veel ruimte gaf om flink door te pakken. Op de plek van de oude deel kwam een nieuw dak te staan en wat eerst bedoelt was als uit de kluiten gewassen serre werd al snel een groter project. Met behulp van onze design thinking strategieën uit de permacultuur opleiding ontstond al gauw het idee om hier echt woonruimte van te gaan maken. Het bezoek dat we in de opleiding brachten aan de aardehuizen in Olst, was daarin zeer waardevol. De moedige mensen van dit project deelden zowel hun best-practices en type-1-errors zodat anderen daarvan kunnen leren.

We kregen ook veel hulp van ervaren bouwers uit de buurt. Een vader bouwde voor ons het dak, zijn zoon metselde de muren en op gezette tijden kwam de buurman even helpen sjouwen, graven of ploegen. Op sommige momenten liep de bouw stroef of traag. Er was geen stukadoor meer te krijgen of de elektricien mocht de grens niet meer over. Hoewel soms de frustratie hoog opliep konden we over het algemeen deze tijd goed gebruiken om feedback-loops te maken: zijn we op de goede weg en willen we het echt zo. 

We werkten zonder (betaalde) aannemer, wat betekende dat Bram, zonder enige relevante klus ervaring, die rol vervulde, maar daarnaast ook stagiaire in zijn eigen bouwproject was. Gelukkig hadden we Roel Pater, een ervaren Nederlandse alleskunner uit Nordhorn. Roel is naast een multitalent een man met veel ruimte, geduld en creativiteit en met zijn hulp verliep de bouw uiteindelijk voorspoedig. 

In september 2021 zijn we naar "het nieuwe huis" verhuisd. De woning is zo ingedeeld, dat de nieuwe aanbouw als volledig zelfstandig appartement kan worden gebruikt. Door slim na te denken over de in te delen ruimtes is het met kleine aanpassingen mogelijk twee woonhuizen, praktijkruimte, trainingslocatie of een grote gezinswoning te creëren. Ook hier heeft de permacultuur ons bij geholpen; door te denken in de tijd hebben we nu ruimtes die multi-inzetbaar zijn. Dat is duurzaam en praktisch!

Tot op zekere hoogte hebben we ook duurzaam gebouwd. Het huis is extreem goed geïsoleerd waardoor weinig verwarming nodig is. Verwarmen (en koken/bakken!) kan met het hout gestookte fornuis. Ook is er nog de CV met flussigas-tank, of met een kleine aanpassing, elektrisch met een aantal infraroodpanelen. Hoewel zonnepanelen nog op het wensenlijstje staan hebben bewust niet gekozen ingewikkelde technische oplossingen of prijzige ecologische kunstwerken zoals een leemstuc-kachel. Enerzijds omdat we met Duitse wet- en regelgeving en dus ook met  een wat conservatiever beleid te maken hebben, maar ook omdat we minimalistische mensen zijn; des te minder apparatuur er stuk kan, des te beter. 

Het laatste project is het verbouwen van de begane grond van onze oude woning, tot trainingsruimte en extra slaapkamer. Samen met de enorme buitenruimte die we tot onze beschikking hebben, een fijne trainingslocatie.

Raden we je aan om zonder aannemer een huis te bouwen? 

Dat ligt er maar net aan. Hoewel het een soms een stressvol gebeuren was en het project zeker weten meer tijd gekost heeft dan met aannemer, was het een intens leerzaam proces. Het is mooi om te weten wat voor grond er onder je fundering zit, hoe dik je isolatie is en wat een uitdaging het is om een zeskantig muurtje op te tegelen (wie van ons beiden had dat ook alweer bedacht?).

Slopen en bouwen heeft 1,5 jaar geduurd  en in die tijd hebben we er vriendschappen bijgekregen, ons verbonden met de omgeving en van dichtbij ambachtelijk werk zien ontstaan. Een proces waarin we ons veelvuldig afvroegen "How we would like to make a living?",  Heel vaak voelden we ons nederig en onvoorstelbaar onhandig.

Maar alles bij elkaar, zijn we natuurlijk hartstikke trots op onszelf.